هوش مصنوعی مولد دسته ای از مدل هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) است که برای تولید داده (Data) جدید طراحی شده است. این مدل ها بر روی مجموعه داده های بزرگی آموزش داده می شوند که به آنها می آموزد الگوها و ساختار را در متن، تصاویر، ویدئو و صدا شناسایی کنند. پس از آموزش، الگوریتم (Algorithm) آنها می تواند داده های جدیدی با ویژگی های مشابه در پاسخ به کاربر ورودی (Input) تولید کند. مدل‌های مختلف می‌توانند پاراگراف‌هایی از متن با صدای طبیعی تولید کنند، تصاویر را در سبک‌های هنری مختلف ارائه دهند، یا نمونه‌های صوتی ایجاد کنند.
مدل‌های متن تولیدی (که مدل‌های زبان بزرگ نیز نامیده می‌شوند) می‌توانند بلوک‌هایی از متن را بر اساس درخواست کاربر ایجاد کنند. حتی اگر خروجی (Output) ممکن است به نظر برسد که شخصی آن را نوشته است، متن مولد در واقع شکلی از متن پیشگوی پیشرفته است. این مدل یک کلمه را در یک زمان تولید می کند و کلمه بعدی را در یک دنباله بر اساس مواد آموزشی خود پیش بینی می کند. با توجه به مجموعه ای به اندازه کافی بزرگ از داده ها، مدل های زبان مولد می توانند مقالات، اشعار آهنگ، یا حتی کد منبع (Source Code) کاربردی را در چندین زبان برنامه نویسی (Programming Language) ایجاد کنند.
مدل های مختلف زبان بزرگ از مجموعه های متفاوتی از داده های آموزشی استفاده می کنند. بزرگ‌ترین مدل‌ها از متن‌های متنوعی از جمله کتاب، مقاله‌های خبری، پست‌های رسانه های اجتماعی (Social Media)، مقالات تحقیقاتی و مقالات استفاده می‌کنند. نمونه‌هایی از مدل‌های متن تولیدی عبارتند از چت جی پی تی (ChatGPT)، گوگل (Google) Bard، و بینگ (Bing) Chat.
مدل‌های تصویر مولد تصاویر را با استفاده از روشی به نام مدل‌سازی انتشار ایجاد می‌کنند. این مدل‌ها با استفاده از فراگیری ماشین (Machine Learning) تمرین می‌کنند — تجزیه و تحلیل مجموعه‌های بزرگی از داده‌های برچسب‌گذاری شده توسط مربیان انسانی با توضیحاتی برای محتوا و سبک هنری هر تصویر. این مدل در طول آموزش از این برچسب‌ها استفاده می‌کند تا الگوها و ساختارهای خاص درون یک تصویر را با متن مربوطه مرتبط کند.
در طول آموزش، یک مدل انتشار ابتدا یک تصویر را در یک سری مراحل طولانی جدا می کند و به آرامی نویز تصادفی اضافه می کند. پس از کاهش تصویر اصلی به ایستا، مدل به آرامی تصویر را بر اساس برچسب‌های محتوایی خود با ایجاد جزئیات برای جایگزینی نویز تصادفی دوباره جمع‌آوری می‌کند. این فرآیند را بارها انجام می دهد زیرا شبکه عصبی (Neural Network) آن متغیر (Variable) را تنظیم می کند تا زمانی که تصویر بازتولید شده شبیه تصویر اصلی شود. پس از آموزش، یک مدل می‌تواند با استفاده از کلید واژه ها (Keywords) و تگ‌هایی که آموخته است، تصاویر کاملاً جدیدی را از درخواست کاربر ایجاد کند. نمونه‌هایی از مدل‌های تصویر مولد عبارتند از DALL-E، Midjourney، و Stable Diffusion.
افزایش سریع فناوری هوش مصنوعی مولد با برخی نگرانی‌های اخلاقی همراه است. این مدل ها به مجموعه گسترده ای از داده های آموزشی نیاز دارند - ده ها ترابایت (Terabyte) متن برای یک مدل زبان و صدها میلیون تصویر برای یک مدل انتشار. این مجموعه‌های آموزشی اغلب شامل مطالب کپی رایت (Copyright) می‌شوند و می‌توانند مطالب مشتق شده را بر اساس آن آثار بدون اعتبار یا جبران خسارت خالق اصلی ایجاد کنند. مجموعه های آموزشی ممکن است شامل تصاویر افراد بدون رضایت آنها نیز باشد. در نهایت، اینکه آیا خروجی یک هوش مصنوعی مولد می‌تواند دارای حق نسخه‌برداری باشد (و مالک این حق نسخه‌برداری چه کسی است) از نظر قانونی یک منطقه نابسامان است.
مدل‌های هوش مصنوعی مولد تنها به اندازه‌ای خوب هستند که مجموعه داده‌های آموزشی آنها اجازه می‌دهد، و مشکلاتی در درون آن وجود دارد. این مجموعه ها ممکن است در خروجی یک مدل ظاهر شوند. اگر مجموعه داده‌های آموزشی یک مدل شامل مطالبی با زبان یا تصاویر مغرضانه باشد، ممکن است آن سوگیری‌ها را شناسایی کرده و در خروجی خود بگنجاند. در حالی که توسعه دهنده (Developer) مدل‌های هوش مصنوعی مولد اغلب سخنان مشوق عداوت و تنفر را فیلتر می‌کنند، تشخیص و حذف سوگیری ظریف بسیار دشوارتر است. علاوه بر این، یک مدل آموزش دیده بر روی داده هایی که حاوی اطلاعات واقعی نادرست است، این اطلاعات را به همراه خواهد داشت و به طور بالقوه کاربران خود را گمراه می کند.
تعریف هوش مصنوعی مولد (Generative AI) در این صفحه یک تعریف پایه نگاشته شده توسط تک بورد است. اگر مایل به ارجاع به این صفحه یا استناد به این تعریف هستید، با شرط درج لینک به این صفحه می توانید از این محتوا استفاده کنید.
هدف تک بورد توضیح اصطلاحات کامپیوتری به روشی است که به راحتی قابل درک باشد. ما برای سادگی و دقت با هر تعریفی که منتشر می کنیم تلاش می کنیم. اگر بازخوردی درباره تعریف هوش مصنوعی مولد (Generative AI) دارید یا می‌خواهید یک اصطلاح فنی جدید پیشنهاد کنید، لطفاً با ما تماس بگیرید.
آیا می خواهید اصطلاحات فنی بیشتری یاد بگیرید؟ در خبرنامه روزانه یا هفتگی مشترک شوید و شرایط و آزمون های ویژه را در ایمیل خود تحویل بگیرید.