فرمت فایل ساختار و نوع داده (Data) ذخیره شده در فایل (File) را تعریف می کند. ساختار یک فایل معمولی ممکن است شامل سربرگ، ابرداده (Metadata)، محتوای ذخیره شده و نشانگر انتهای فایل (EOF) باشد. داده های ذخیره شده در فایل به هدف فرمت فایل بستگی دارد. برخی از فایل‌ها، مانند فایل‌های زبان نشانه گذاری توسعه پذیر (XML)، برای ذخیره فهرست موارد استفاده می‌شوند، در حالی که برخی دیگر، مانند فایل‌های تصویری گروه مشترک کارشناسان عکاسی (JPEG) به سادگی حاوی بلوکی از داده‌ها هستند.
فرمت فایل همچنین تعیین می کند که داده ها در قالب متن ساده (Plain Text) یا دودویی (Binary) ذخیره شوند. فایل های متنی ساده را می توان در یک ویرایشگر متن استاندارد باز کرد و مشاهده کرد. در حالی که فایل های مبتنی بر متن به راحتی ایجاد می شوند، اغلب فضای بیشتری را نسبت به فایل های باینری قابل مقایسه مصرف می کنند. آنها همچنین فاقد امنیت هستند، زیرا محتویات را می توان به راحتی با کشیدن فایل به یک ویرایشگر متن مشاهده کرد. فرمت های فایل باینری را می توان فشرده کرد و برای ذخیره داده های گرافیکی، صوتی و تصویری مناسب است. اگر بخواهید یک فایل باینری را در یک ویرایشگر متن مشاهده کنید، بیشتر داده‌ها به هم ریخته و نامفهوم به نظر می‌رسند، اما ممکن است متن سرصفحه‌ای را ببینید که محتویات فایل را مشخص می‌کند.
برخی از فرمت‌های فایل اختصاصی هستند، در حالی که بقیه فرمت های جهانی یا باز هستند. فرمت های فایل اختصاصی را فقط می توان توسط یک یا چند برنامه مرتبط باز کرد. برای مثال، بایگانی فشرده شده StuffIt X ( ()) را فقط می توان توسط StuffIt Deluxe یا StuffIt Expander باز کرد. اگر سعی کنید بایگانی StuffIt X را با WinZip یا ابزار دیگری برای رفع فشرده سازی فایل باز کنید، فایل شناسایی نخواهد شد. برعکس، فرمت های فایل باز به صورت عمومی در دسترس هستند و توسط چندین برنامه شناسایی می شوند. برای مثال، StuffIt Deluxe همچنین می‌تواند بایگانی‌های فشرده‌شده را در قالب استاندارد فشرده (زیپ (Zip)) ذخیره کند، که تقریباً با تمام فشارزدایی سودمند (Utility) باز می‌شود.
هنگام نرم‌افزار توسعه دهندگان برنامه کاربردی (Application) را ایجاد می کنند که فایل ها را ذخیره می کند، انتخاب یک فرمت فایل مناسب مهم است. برای برخی از برنامه ها، ممکن است استفاده از فرمت باز، که با سایر برنامه ها سازگار است، منطقی باشد. در موارد دیگر، استفاده از یک فرمت اختصاصی ممکن است به توسعه دهنده مزیت رقابتی بدهد، زیرا فایل های ایجاد شده با برنامه فقط با نرم افزار توسعه دهنده باز می شوند. با این حال، اکثر مردم ترجیح می‌دهند چندین گزینه نرم‌افزاری داشته باشند، بنابراین بسیاری از توسعه‌دهندگان از فرمت‌های فایل اختصاصی دور شده‌اند و اکنون به جای آن از فرمت‌های باز استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، مایکروسافت ورد که قبلا اسناد واژه پرداز (Word Processor) را در قالب اختصاصی () ذخیره می کرد، اکنون اسناد را در قالب باز () ذخیره می کند که توسط چندین برنامه پشتیبانی می شود. .
توجه: در حالی که اصطلاح "فرمت فایل" از نظر فنی به ساختار و محتوای یک فایل اشاره دارد، این اصطلاح همچنین به جای "نوع فایل (File Type)" استفاده می‌شود که نوع خاصی را تعریف می‌کند. فایل، مانند یک فایل متنی غنی یا یک سند فتوشاپ.
تعریف فرمت فایل (File Format) در این صفحه یک تعریف پایه نگاشته شده توسط تک بورد است. اگر مایل به ارجاع به این صفحه یا استناد به این تعریف هستید، با شرط درج لینک به این صفحه می توانید از این محتوا استفاده کنید.
هدف تک بورد توضیح اصطلاحات کامپیوتری به روشی است که به راحتی قابل درک باشد. ما برای سادگی و دقت با هر تعریفی که منتشر می کنیم تلاش می کنیم. اگر بازخوردی درباره تعریف فرمت فایل (File Format) دارید یا می‌خواهید یک اصطلاح فنی جدید پیشنهاد کنید، لطفاً با ما تماس بگیرید.
آیا می خواهید اصطلاحات فنی بیشتری یاد بگیرید؟ در خبرنامه روزانه یا هفتگی مشترک شوید و شرایط و آزمون های ویژه را در ایمیل خود تحویل بگیرید.